batı dünyasında nerd loser jerk gibi tanımlarla açıklanan kavram veya yaşam tarzı günümüz türkçesinde karşılığını bir türlü bulamadı.ciddi bir "lost in translation" durumu var.evet altyazı ekipleri dublajcılar bazen de yabancı dizilerin türk versiyonlarının yazarları bu kavrama kendilerince türkçe karşılık bulmaya çalıştılar.genelde ezik ( bknz: tatlı cadı) bazen de inek sözcükleri kullanıldı.ama hiç biri yeterli olmadı.günlük yaşayan türkçeyle bu çeviri sözcükler arasındaki kan uyuşmazlığı bir türlü giderilemedi.bir şeyler uyuşmuyordu.tabi bunda batılı anlamda bir nerd yaşantısının ülkemizde henüz olmamasının da etkisi yok değildi.ki buna yazımın sonraki bölümüde değineceğim.inek ya da ezik sözcüğünün sokaktaki ortalama türk için yarattığı çağrışımlar nerd kavramının yakınında bile değildi çoğu zaman.özellikle ezik sanırım sadece ortaokul öğrencisi kızlar için bir anlam ifade ediyor gibiydi.özetle bu kavramı türkçeye kazandırma çalışmaları beyhude ve çocukca bir çabadan öteye gidemedi denilebilir.oğuz atayın "tutunamayanlar"ı ise genelde üniversitenin ilk yılında ortam yapmaya çalışan çocukların zihin dünyası dışında pek karşılık bulamadı ve genel olarak fazla entelektüel bir çaba olarak kaldı.
sanırım şimdilik hala "bir baltaya sap olamamış" sıfatı bu kavramın en yakın türkçe karşılığı. çünkü annesinin evinin garajında yaşayan ve bilgisayar kurdu tuhaf adamlar ülkem için henüz oluşmamış bir gerçeklik.amerikan filmlerinde gördüğümüz çizgi roman okuyan bilimkurgu meraklısı gözlüklü hafıf sıska o nerd tipi loserlar için sanırım bir süre daha bekleyeceğiz.türk tipi nerd veya loser amerikan filmlerinden çok daha farklı.aslında daha doğru bi deyişle onlarda loser varken nerd varken bizde "bir baltaya sap olamamış" var.o yüzden bu kavramı inek ya da ezik gibi komik sözcüklerle çevirip her seferinde başarısız oluyoruz.elimizdeki losera en yakın şey şimdilik bu "bir baltaya sap olamamış"
"bir baltaya sap olamamış"okumayan askere gitmeyen okusa da salaktan açıköğretim takılan ya da zekası biraz kıt ki çoğu zaman komşular tarafından evde kalmış gözüyle bakılan bütün gün evde evin garajında filan değil bildiğin oturma odasında televizyon karşısında oturan ve çoğunlukla ya "feys"te takılarak ya da kral tv izliyerek vakit öldüren işsiz genç ya da genç irisi genelde geç 20ler ya da erken otuzlarda adam ve kadınlar.bazen gaza gelip bi kaç kitap aralasalar da ya da bazen elde cv iş aramaya çıksalar da ya da memurluk sınavına girseler de gerek ülkenin ekonomik durumu gerekse de devletin istihdam politikaları nedeniyle evde oturmaya devam eden adam ve kadınlar.bizden insanlar tuhaf değiller.çoğu nerd tuhaf olarak tanımlanır ki öyledirler de.ancak bizim nerd bizim loser tuhaf değildir can alabildiğince bizdendir.o yüzden de zaten bizde batılı anlamda bir nerd yok.evet biraz bu yüzden.
tabi tamamen işsizliğe bağlamak doğru olmaz durumu.bizim nerd ya da loser farklıdır.bir kere çoğu zaman çok bilgili tiplerdir batılı nerdler ancak bizimki pek bilgili değildir.batıda çok bilmiş ama genelde gereksiz şeyleri bilen tiplerdir bunlar ancak bizdekiler ne gerekli ne gereksiz hiçbişey bilmeyen abi ve ablalardır.ordaki ezik çok şey bilen salaktır bizdeki ezik hiçbişey bilmeyen salaktır.arada bazı istisnalar olmakla beraber.eğitim sisteminden kültüre pek çok nedene bağlanabilir durum.bu durumda diğer pek çok açıdan olduğu gibi batının ne kadar gerisinde kaldığımız en güzel göstergelerinden biridir kanımca.düşünün oradaki adam annesinin evinin garajında bilgisayar yapıyor.bizimki askerden kaçmak için açıköğretim işletmeye yazılmış.ordaki ezik sorduğunda 1940ların bilimkurgu sinemasını anlatıyor bizdeki "feys"ten video paylaşıyor.
hülasa gönül istiyor ki gerçekten bizde de nerd olsa ve bu kavram doğru kişiler için kullanılsa. ülkem bilgisayar dahileriyle amatör resimli roman ve bilimkurgu meraklılarıyla dolsa ve onlara göğsümü gere gere ezik diyebileyim.ya da inek.
milli silah milli tank milli uçak derken alıp başını giden milli projelerden zaman kalırsa yetkililerin "nerd sorunu"na el atmalarını istiyorum.ileri de kanayan bir yaraya dönüşmeden önce.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder